Poznaj Grzędę
SZLAKIEM NASZYCH PRZODKÓW
Trasa Zielona
Cerkiew unicka fundacji Karola Tarły z XVIII wieku.
Karol Tarło, kasztelan lubelski i ówczesny właściciel dóbr nowosielskich, wraz z budową swojej posiadłości w I połowie XVIII wieku, funduje cerkiew dla unitów mieszkających we wsi pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Niestety nie zachowała się do dnia dzisiejszego a znajdowała się po drugiej stronie obecnego kościoła i stawu.
Przeglądając spis konsystorza diecezji chełmińskiej możemy przeczytać pierwsze dane o wyglądzie cerkwi w Nowosiółkach. Protokół wizytacji z 1732 r., spisany przez kontrolujących parafię komisarzy: ks. Józefa Ostaszewskiego i ks. Mikołaja Sarobkiewicza mówi, iż ściany cerkwi były dobre, jednak dach wymagał remontu.
Do wnętrza prowadziły pojedyncze drzwi osadzone na trzech żelaznych zawiasach i krukach, zamykane klamką. W budynku znajdowały się dwa okna w drewnianych ramach. Z opisu wynika, iż na wieży cerkwi znajdowały się cztery dzwony, zaś na elewacji dwa.
W 1761 roku parafię wizytował biskup chełmski Maksymilian Ryłła i w sporządzonym wtedy protokole wizytacji wskazano, iż cerkiew w dachach i ścianach dobra, co może wskazywać, że od przedniej wizytacji został przeprowadzony remont świątyni, zapewne z fundacji Ludwiki Trembińskiej, która w tym czasie była właścicielką dóbr w Nowosiółkach. Dodatkowo w tym protokole pojawia się także zapis o drewnianej dzwonnicy obok cerkwi, jak i cmentarzu, który miał być ogrodzony.
Z protokołu wizytacji przeprowadzonej przez ks. Michała Grabowieckiego w 1775 roku, jak i wizytacji z roku 1780 wynika, iż stan cerkwi był dobry oraz w tym okresie powiększało się wyposażenie kościoła - cerkiew nabyła nowe chorągwie, obrazy, kielichy oraz szaty. W tych opisach została wymieniona pozłacana puszka pro conservando Venerabili, 2 kielichy (srebrny i cynowy), 2 pateny srebrna i cynowa, 2 cynowe gwiazdy, cynowa łyżeczka. Przez kolejne lata dokonywano zakupu nowych koron, przyrządów liturgicznych - ampułek, puryfikaterzy i korporałów.
Przypisy:
● J. Niedźwiedź, Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego, Zamość 2003, s. 351;
● Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1886, t. VII, s. 278;
● APL, Akta Konsystorza Diecezji Chełmskiej, Akta dekanatów: gruntowe cerkwi, 1715-1866.