Poznaj Grzędę
SZLAKIEM NASZYCH PRZODKÓW
Trasa Czerwona
Kamienny krzyż z 1906 roku.
Kamienny krzyż przydrożny w kształcie cokołu mający charakter obeliska. Data powstania krzyża widoczna we frontowej inskrypcji wiązała się z ukazem tolerancyjnym cara Mikołaja II z 30 kwietnia 1905 roku znacznie rozszerzającym swobody religijne. Sytuacja katolików w latach przed ukazem tolerancyjnym w Królestwie Polskim, a po upadku powstania listopadowego włączonego w granice Cesarstwa Rosyjskiego, była bardzo trudna. Stłumienie powstania styczniowego 1863 roku oraz likwidacja Kościoła greckokatolickiego w 1875 roku rozpoczęło nasilający się proces rusyfikacji tych terenów i ograniczania swobód religijnych. Nowe prawodawstwo pozwoliło ówczesnemu fundatorowi w 1906 roku na wzniesienie krzyża.
Kamienny krzyż ma złożoną budowę składająca się z cokołu, postumentu i kolumny. Każda z czterech ścian cokołu ma wykute ozdobne prostokątne ramy, przycięte z każdej strony. We frontowej ścianie znajduje się jedyna inskrypcja, która jest pierwszą strofą modlitwy św. Bernarda Pod Twoją obronę uciekamy się.., R. P. (Roku Pańskiego) 1906.
Cokół wieńczy dwuspadowy daszek na potrójnej podstawie z trójkątną ozdobną wnęką od strony frontowej i tylnej. Na daszku cokołu autor krzyża umieścił postument będący podstawą kolumny, którą wieńczy dwuramienny krzyż z żeliwnym wizerunkiem Chrystusa. Nad wizerunkiem Chrystusa umieszczony jest kolisty daszek a nad nim Titulus Crucis, (tabliczka z napisem INRI, która według przekazów nowotestamentowych została zawieszona na krzyżu Jezusa Chrystusa jako powód jego skazania na śmierć), wyryte litery INRI (Jezus Nazarejczyk Król Żydów).
Przypisy:
● P. Kondraciuk, Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w pejzażu pogranicza, Zamość 2008, s. 54;
● A. Gauda, Ludowe krzyże żelazne na Lubelszczyźnie, „Studia i Materiały Lubelskie”, t. 12, Lublin 1987, s. 109;
● J. Świeży, Świątkarze biłgorajscy, Lublin 1947, nr 1-2, s. 50-59.